FRANSA’DA “POZİTİF”, TÜRKİYE’DE “ILIMLI” LAİKLİK
Ali BULUNMAZ

Fransa Cumhurbaşkanı Nicholas Sarkozy, Vatikan’da “pozitif laiklik” gibi bir kavramdan söz edince Fransa’da tartışma başladı. Bu tartışmanın merkezinde Sarkozy’nin Fransa’nın Hıristiyan köklerine vurgu yapması, medeniyeti dini esas alarak tanımlaması ve Fransa’da 1905’ten bu yana yürürlükte olan laiklik yasasını değiştirmek istemesine yönelik tepkiler var.

Sözü geçen tepkilerin en önemlileri ise, Fransa’daki sol ve sosyalist partilerden geliyor. Buna göre Sarkozy’nin laiklik yasasını değiştirmeye yeltenip, “pozitif laiklik” kavramını ortaya atarak, Aydınlanma değerlerini alaşağı etmek istediğine dikkat çekilirken Fransa’yı, yalnızca Hıristiyanlıkla betimlemesinin anlamsızlığına da değiniliyor.

Avrupa’da, anayasasında laiklik kavramının geçtiği tek ülke olan Fransa’da bunlar yaşanırken, Türkiye’de “muhafazakâr demokratlar” ne yapıyor? Sarkozy’nin belirlemesinin bir benzeri “ılımlı laiklik” de, Türkiye’de AKP’nin gündeminde. Hazırlanmakta olan “yeni” anayasa sayesinde “farklılıklara saygı” ve “tüm kesimleri kucaklama” ile dini simgelerin her ortamda (örneğin okullar ve kamu kuruluşlarında…) kullanılabilmesini esas alacak “ılımlı laiklik” (bir anlamda İslam devletine yumuşak geçiş) resmi hale getirilmeye çabalanıyor.

Bunun yanında toplum mühendisleri, “eleştirileriyle” bahsedilen çalışmalara destek oluyor. En başta, “katı laiklik savunusu” ya da “laikçi” yaklaşımın, “Kemalist-jakoben kesimin bayrağı olduğunu” vurguluyorlar. Ardından her fırsatta “laikliğin yeniden tanımlanması gerektiğini” zihinlere kazıyorlar.

Ancak laikliğin (ve laik devletin), farklı inançları ve inançsızlığı koruduğunu; egemen inanç sahiplerinin baskı kurmaması adına, düzenleyici bir yanının bulunduğunu nedense pek dile getirmiyorlar.

Fransa’da Sarkozy eliyle “pozitif”, Türkiye’de ise “muhafazakâr demokratların” çalışmalarıyla “ılımlı laiklik” benimsetilmek isteniyor. Fransa’da Aydınlanma, Türkiye’de de 1923 Aydınlanması ve kazanımları silikleştirilmeye çabalanıyor.

Fransa ve Türkiye: Laiklik ilkesine anayasada yer vermiş iki ülke. Şu anda ikisini de yönetenler, “katı laiklik” anlayışına karşı “ılımlılığı” savunan Neo-con (yeni muhafazakâr) ABD yönetimiyle sıkı ilişki içinde. Benzerlik şaşırtıcı, ortak mücadele laikliğin içini alabildiğine boşaltmak…