“KÜRESEL TERÖRİST TİPİ” BELİRLEMEK MÜMKÜN MÜ?
Ali BULUNMAZ

Geçtiğimiz haftalarda, Londra ve Glasgow’da terör şüphesi uyandıran olayların hemen ardından, terör ile ilgili küresel paranoya yeniden hortladı. İngiltere ve ABD ile çoğu Avrupa ülkesinde güvenlik önlemleri en üst düzeye çıkarılırken, şüpheli ve “küresel terörist tipi” belirleme çalışmalarına da hız verildi.

Örneğin İngiltere’de, Londra’daki olayın faillerinden yola çıkılarak Pakistan uyruklu tüm doktorlar hakkında ayrıntılı inceleme başlatıldı. ABD havaalanlarında ise, kontrol noktalarından geçenlerin hangi kökene sahip olduğu ile ilgili bilgi edinmek amacıyla, görüntü alımı ve araştırma faaliyetleri genişletildi.

Fakat daha birkaç gün önce, Almanya İçişleri Bakanı Wolfrang Schaeuble’in “teröristler doğrudan hedef alınarak öldürülmeli, tehdit oluşturanlar sınır dışı edilmeli, cep telefonlarına el konulmalı ve internete bağlanmaları engellenmeli” şeklindeki “öneri paketi”, önemli bir soruyu gündeme getirdi: Bu önlemlerin alınmasını gerektiren kişi / kişiler kimdir ve onun / onların profili nasıl belirlenecektir?

Terör tehdidi ve küresel paranoyanın yol açtığı bu aşırı şüpheci ruh hali, 22 Temmuz 2005’te Londra’nın Stockwell metro istasyonunda, işine yetişmek için koşan Jean Charles de Menezes’in polisler tarafından başına yedi el ateş edilerek vahşice öldürülmesine neden olmadı mı? Üstelik işlediği bu cinayetin ardından polis, öldürdükleri Brezilyalı genç için “teni esmerdi, teröriste benziyordu, kuşku uyandıran bir hali vardı ve koşuyordu; dur uyarımızı dinlemedi, bu yüzden onu vurmak zorunda kaldık” dememiş miydi?

O gün yaşanan o akıl dışı olayın kurbanına yönelik bu nitelemeler, iki yıl sonra Almanya İçişleri Bakanının “küresel terörist tipi” belirleme ve buna yönelik “önlem” alma “önerisiyle” benzerlik göstermiyor mu?

O halde insan onuru denen şey nerede kaldı? İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin üçüncü maddesindeki “yaşamak, hürriyet ve kişi emniyeti her ferdin hakkıdır” açılımı alaşağı edilmiş olmuyor mu? Daha da önemlisi, “küresel terörist tipi” belirleme “önerisi” ve “önlem” çabası, hangi hak kapsamında değerlendirilecek / değerlendirilebilecek mi? Kim, kime ve neye göre tehdit ya da terörist olarak nitelenecek?

Küresel paranoyanın yarattığı ve güvenliğin çok daha ağır bastığı özgürlük-güvenlik ikileminin, insanlığı getirdiği noktayı işaret eden acı örnekler bunlar…